Çocuklara doğru yaşta verilecek doğru sorumluluklar kişilik ve sosyal ilişkilerini olumlu yönde etkiliyor. Ailelere ise bu konuda büyük bir görev düşüyor.
AİLEYE ÖNEMLİ GÖREV DÜŞÜYOR
Çocuklara küçük yaştan itibaren bazı sorumluluklar vermek kişiliklerine ve gelişimlerine olumlu katkılar sağlar. Her aile çocuğunun kendi ayaklarını üstünde durmasını, isteklerini ve düşüncelerini dile getirmesini ister. İşte çocuklara da duruma göre küçük sorumluluklar vermek, ona sorumluluk bilincini kazandırmak ileride daha sağlam bir kişilik ve sosyal becerilere sahip olmasını sağlar. Bu konuda da en büyük görev anne ve babaya düşmektedir.
KENDİNE GÜVENİ ARTAR
Sorumluluk duygusu kazanmak çocuklarda davranışlarının sonucunu düşünerek hareket etmesini sağlar. Hareketleri ve söylemleri konusunda kendini ifade edebilen çocukların yetişebilmesi için sorumluluk bilinci oldukça önemlidir. Sorumluluk bilinci ile özgüven arasında da doğrudan bir bağlantı vardır. Davranışlarının sonucunu düşünerek hareket eden, konuşan çocuk bu anlamda bir gelişme sağlar ve kendine olan güveni de artar.
DOĞRU YAŞTA DOĞRU SORUMLULUKLAR
Çocuğun sorumluluk sahibi olması zamanla gelişebilecek bir durumdur. Aileler doğru yaşta doğru sorumluluklar vermesi gerekir. Eğer bir çocuk ayakları üzerinde durabiliyor, hareketlerini kontrol edebiliyor ve el becerilerini de sağlayabiliyorsa kendi kendine üstünü değiştirebilir. Bu durumda aileler çocuklarının bu görevi üstlenmesine izin vermeli, bunu kendisi yapmasına alıştırmalıdır. Aynı şekilde yemek yeme de öyle. Gelişimi müsait ise çocuk yemeğini kendi yiyebilmelidir.
AİLEYİ ROL MODEL ALIYORLAR
Çocuğunuzun gelişim çağına uygun sorumlulukları onun adına sizin yapmanız, çocuğa bir fayda sağlamayacaktır. Aksine bu durum onun gelişimi için olumsuz bir durumdur. Çocukların ilk rol model aldıkları kişiler anne ve babaları oluyor. Sorumluluk bilincinin aşılanmasında da bu konu daha fazla bir önem arz ediyor. Eğer aileler sorumluluklardan kaçıyorsa çocuk için iyi bir örnek olamazlar. Çocukların, hareketlerinin sonucunu deneyimlemesine, yani yaşayarak öğrenmesine de imkan verilmelidir.
BİLGİLENDİRME YAPILMALI
Sorumluluk bilinci kazandırılmasında aileler ilk olarak verilecek sorumluluk hakkında çocuğu bilgilendirmeli. Ardından ise çocuğun aldığı bilgi doğrultusundaki hareketleri takip edilmeli, hareketin sonucuna göre geri bildirim sağlanmalıdır. Yani, olumlu davranışlar uygun bir şekilde takdir edilebilir. Olumsuz bir sonuç varsa da ceza yoluna gidilmemeli, çocuğa sorumluluk yeniden anlatılmalıdır. Eğer davranışlardan olumlu sonuç alınmıyorsa gerekli hatırlatma ve bilgilendirmeler tekrar yapılmalıdır.
Çocukların yaşlarına uygun sorumluluklar;
2-3 yaş: Bu dönemdeki çocuklarda fazla inatçılık duygusu olabilir. İşleri kendileri yapmaları konusunda ısrarcı olurlar. Bu heveslerinin kaçmaması adına karşı bir harekette bulunulması tavsiye edilmez. Çocuğun kendi kendine işler yapması aile tarafından desteklenmelidir. Bu dönemdeki en uygun sorumluluklar ise; giyilmesi kolay giysileri giymek, bardaktan su içmek, çatal kaşık kullanmak, yemek yemek.
4-5 yaş: Bu yaştaki çocuklar sorumlulukların daha fazla bilincinde olurlar. Hareketli ve enerjik oldukları bu dönemde keşfetmeye de merakları gitgide artar. Bu dönemde çocuğunuza ev işlerinde yardımcı olması için görevler verebilirsiniz. Sofranın kurulmasına yardım etmek, kişisel temizlik gibi davranışlar ile diş fırçalama alışkanlığı bu dönemde edindirilebilir.
6-7 yaş: Artık okul çağında olan çocuklar sorumluluklarının tamamen bilincindedir. Ders çalışma, okula yetişme, giyinme gibi birçok sorumluluğu bu dönemde tek başına yapabilmelidir.
8-9 yaş: Bu dönemde, belirtilen tüm sorumlulukları çocuk kendisine söylemeden yapabilmelidir. Ders çalışma, temizlik işlemleri, odayı düzenli tutmak gibi davranışlar, aileler tarafından söylenmeden yapılmalıdır.
10-11 yaş: Artık bu dönemdeki çocuklar evde tek başlarına da kalabilir. Toplu taşma gibi ulaşım araçlarını kullanarak okula ve arkadaşlarıyla bir etkinliğe de katılabilir.
